Waar is de Atheense Democratie gebleven?

In de klassieke Atheense politiek was lot het ultieme democratische instrument. Onbeïnvloedbaar, ontdaan van vriendjespolitiek werden zo belangrijke posities verdeeld. Natuurlijk waren er ook andere stemmingsmiddelen waardoor men tot een oordeel kwam, maar het lot werd gezien als de meest betrouwbare manier.

In het moderne Griekenland zwaait sinds 2002 de in 2006 herkozen premier Karamanlis voor de partij Nieuwe Democratie, conservatief-liberaal, de scepter. De roep om nieuwe verkiezingen in Griekenland is na de dood van de 15-jarige Alexis Grigoropoulos door een politiekogel op zaterdag 6 december 2008 ook internationaal doorgedrongen. Echter wat kan Griekenland verwachten als er nieuwe verkiezingen komen?

Een spoor van geweld ging gepaard met de demonstraties van afgelopen week. In de media is hier veel aandacht aan besteed. De chaos die getoond wordt, lijkt de regering Karamanlis met een kleine meerderheid van twee zetels in het parlement, weinig te doen. Ondanks dat zij niet in staat is de orde te handhaven blijft zij stevig in het zadel. Overigens zijn al meerdere corruptie schandalen de grote bosbranden en economische crisis waarin het huidige Griekse kabinet zijn zwakte toonde niet instaat geweest de politici van het pluche te krijgen.

De tweede grote partij van Griekenland is de socialistische Pasok. Verder is er nog een communistische partij met een behoorlijke aanhang en een breed spectrum van kleine onderling verdeelde socialisten, communisten en liberalen. De Pasok en Nieuwe Democratie zijn van oudsher familiepartijen. Wie de macht heeft zal er in Griekenland alles aan doen om deze te behouden. Solidariteit en zelfkritiek ontbreekt.

Het sociaalstelsel in Griekenland bestaat hieruit dat wie een modaal inkomen heeft een groot deel, 40%, afdraagt aan sociale premies. Hierin zit pensioenpremie, maar ook premie voor de ziektekosten. Gezondheidszorg en onderwijs, tot en met de universiteit, is voor iedereen ‘kosteloos’ toegankelijk. Echter beide laten wat betreft de kwaliteit te wensen over. Kinderen worden na school naar privéscholen gestuurd voor bijles, althans wier ouders dit kunnen betalen. En als men medische hulp nodig heeft, bieden privé klinieken uitstekende zorg in tegenstelling tot de publieke ziekenhuizen waar men op grote wachtlijsten in de bureaucratie verdwijnt.

Het is voor de Grieken uiterst frustrerend te weten dat leraren en artsen die zij buiten de publieke voorzieningen om grote sommen geld betalen voor hun diensten, hier geen belasting over betalen. Alles gaat onder de tafel. ’s Ochtends werkt een arts een paar uur in een openbaar ziekenhuis om in de middag €70 voor een consult van nauwelijks 20 minuten te ontvangen. Omgerekend komt dit neer op een vrije ‘bijverdienste’ van €30.000 per maand. Op deze wijze is er in Griekenland een puissant rijke bovenlaag ontstaan.

Dat Karamanlis heeft beloofd de Grieken wier eigendommen de afgelopen dagen zijn gemolesteerd financieel tegemoet te komen is een schrale troost. Het is de verantwoordelijkheid van een overheid haar burgers te beschermen, het had nooit zover moeten kunnen komen. Echter vooral is het de zelfverrijking van de bovenlaag waardoor de Grieken in overheidsdienst, loondienst en met kleine ondernemingen het belastinggeld moeten opbrengen om hun schade te vergoeden. Kortom Karamanlis komt met een sigaar uit eigen doos.

Griekenland heeft weinig goeds te verwachten van haar huidige politieke bestel. Geen van de partijen is instaat het land uit de crisis te halen waarin het nu verkeert. Noch de Nieuwe Democratie, noch de Pasok of een van de andere oppositiepartijen heeft het in zich om een einde te maken aan de ongebreidelde hang naar macht en zelfverrijking die het gehele politieke spectrum corrumpeert.

Athene lijkt overgeleverd aan de toekomst die het lot haar brengt. Zo is er toch nog een spoor van de oude democratie te herkennen.

Frouke

Klik hier voor een interessant artikel in het NRC Handelsblad over de Griekse problematiek.